Social Anxiety là gì? Social Anxiety là hội chứng rối loạn lo lắng xã hội. Đây là chứng bệnh tâm lý gặp phải ở đại đầy đủ người trẻ. Tỷ lệ mắc ngày nay khá cao, khiến tương đối nhiều người sợ mắc phải. Cùng theo dõi bantinz dưới đây để xem nguyên nhân, tín hiệu và cách điều trị bệnh hiệu quả nhất!
Social Anxiety là gì?
Social Anxiety hay hội chứng rối loạn lo lắng xã hội đây là dạng sợ hãi sợ thuộc nhóm rối loạn lo lắng, thể hiện bằng sự sợ hãi quá mức kể cả những tình huống thông thường
Những người mắc chứng bệnh này thì thường có nỗi sợ, nan giải khi trò chuyện với mọi người, sợ mọi người đánh giá, xem xét. Nó được đặc trưng bởi những tình huống xã hội thông thường như: trò chuyện trước đám đông, trò chuyện qua điện thoại, hứa hò, ăn uống nơi công cộng, gặp người lạ,…Họ thường tránh né và luông có cảm giác sợ hãi, căng thẳng quá mức
Ngoài sợ hãi xã hội thì nhiều người còn mắc phải những nỗi sợ như sợ con vật, sợ không gian hẹp, sợ độ cao. Hội chứng này xuất hiện chủ yếu ở giai đoạn 11 – 19 tuổi và hiếm khi phát khởi sau 25 tuổi với tỷ lệ ở nữ cao gấp 2 lần nam giới. Ở Mỹ thì rối loạn lo lắng xã hội là bệnh thần kinh phổ biến chỉ xếp hạng thứ 3 sau trầm cảm và lạm dụng chất gây nghiện.
Xem thêm: Dopamine là gì? Cách làm tăng hormone hạnh phúc là gì?
tín hiệu nhận diện rối loạn lo lắng xã hội
Nhiều người thường lầm tưởng giữa lo lắng thông thường với rối loạn lo lắng xã hội bởi nó cũng có những biểu hiện khá giống nhau. Tuy nhiên để có thể nhận diện được thì bạn cần phải dành thời gian quan sát và có những biểu hiện sau:
- Có cảm giác lo lắng, ngay ngáy quá mức trước những tình huống xã hội không quá nghiêm trọng hay đặc biệt
- Tình trạng sợ, căng thẳng về những tình huống xã hội kéo dài trong nhiều tuần tới nhiều tháng
- Cảm giác sợ hãi tăng lên khi người khác quan sát và có xu thế đánh giá những hành vi của bản thân, nhất là những người không quen biết
- Luôn lo sợ sượng mặt và xấu hổ
- Sợ hãi khi phải trò chuyện và tương tác với người lạ
- Lo sợ người khác sẽ nhìn thấy tâm trạng sợ và căng thẳng của bản thân
- Sự lo lắng và căng thẳng quá mức khiến người bệnh có xu thế tránh né tối đa những tình huống xã hội. Điều này tác động vô cùng lớn tới quá trình học tập, làm việc và chất lượng cuộc sống
- Luôn có sự sợ về những hoạt động, sự kiện xã hội chưa từng xảy ra
- soi cầu những hậu quả tiêu cực nhất có thể xảy ra trong những tình huống xã hội
Ngoài những biểu hiện về mặt tâm lý, hội chứng sợ xã hội còn gây ra một số triệu chứng thân thể như:
- Thở nhanh và cảm thấy nghẹn thở
- Đỏ bừng mặt
- Có cảm giác nôn nao và buồn nôn
- Tay và giọng nói bị run
- Có cảm giác uể oải, chóng mặt
- Tăng nhịp tim
- Đổ mồ hôi
- Khó chịu ở dạ dày
- Căng cơ
Đối với trẻ nhỏ, sự sợ quá mức về những hoạt động, tình huống xã hội có thể biểu hiện thông qua một số triệu chứng như không chịu rời xa cha mẹ, cáu giận và quấy khóc.
Một số tình huống xã hội người mắc chứng sợ hãi sợ xã hội có xu thế tránh né:
- Đi học hoặc đi làm
- Tham gia những buổi tiệc có rất nhiều người lạ
- Tương tác và trò chuyện với người lạ
- Sợ/ tránh né giao tiếp bằng mắt
- Rất nan giải và luôn có xu thế tránh né việc khởi đầu những cuộc trò chuyện
- hứa hò
- sử dụng nhà vệ sinh công cộng
- Ăn uống trước mặt người khác – đặc biệt là những người không quen biết
Để dễ dàng nhận diện thì chứng rối loạn lo lắng xã hội thường sẽ xuất hiện khi bị căng thẳng, sang chấn tâm lý quá mức. Luôn phấn đấu tránh né những tình huống xã hội, tạo vỏ bọc an toàn nhất để tạo cảm giác thoải mái và giảm đi sự lo lắng, sợ hãi cho người bệnh. nếu như tình trạng này kéo dài lâu sẽ rất nguy hiểm ảnh hượng nghiêm trọng tới chất lượng sống và những mối quan hệ xã hội.
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn lo lắng xã hội – Social Anxiety là gì?
Nguyên nhân chuẩn xác gây rối loạn lo lắng xã hội vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên qua nhiều nghiên cứu, những chuyên gia nghĩ rằng hội chứng này có liên quan tới yếu tố di truyền và tác động của môi trường sống. Ngoài ra, rủi ro mắc bệnh cũng có thể tăng lên nếu như có thêm một số yếu tố khác tác động.
những nguyên nhân, yếu tố gia tăng rủi ro rối loạn lo lắng xã hội:
- Di truyền: Rối loạn lo lắng nói chung và sợ hãi sợ xã hội nói riêng đều có tính chất gia đình. Mặc dù chưa nghiên cứu cụ thể cách thức gen tác động trong việc hình ảnh sợ hãi sợ xã hội, tuy nhiên hầu hết những người mắc chứng SAD đều có người thân mắc những rối loạn lo lắng và một số bệnh thần kinh có liên quan.
- thất thường về cấu tạo, hoạt động của não bộ: Mất thăng bằng serotonin (chất hóa học trong não bộ có vai trò điều chỉnh tâm trạng) được xem là nguyên nhân gây ra những thất thường về mặt tâm lý. Khi xét nghiệm hình ảnh não ở bệnh nhân mắc hội chứng sợ xã hội, những chuyên gia nhận thấy, hạch hạnh nhân hoạt động quá mức. Như đã biết, hạch hạnh nhân có vai trò làm chủ sự lo lắng và sợ hãi. Cơ quan này hoạt động quá mức có thể gây ra những rối loạn về tâm lý và hành vi.
- Môi trường sống: Ngoài yếu tố di truyền, môi trường sống cũng có thể là nguyên nhân gây ra rối loạn lo lắng xã hội. những chuyên gia nghĩ rằng, trẻ nhỏ có rủi ro bị SAD do bị cha mẹ làm chủ và bảo vệ quá mức. Ngoài ra, trẻ cũng có thể học những hành vi thất thường từ ba mẹ, anh chị mắc chứng sợ hãi sợ xã hội và dần dần tăng trưởng thành hội chứng này.
Tương tự như những dạng rối loạn lo lắng khác, hội chứng sợ xã hội thường bùng phát từ sự tương tác phức tạp giữa nhiều nguyên nhân và yếu tố. Ngoài những nguyên nhân phổ biến trên, rủi ro mắc hội chứng này cũng có thể tăng lên đáng kể khi có những yếu tố rủi ro sau:
- Tiền sử gia đình mắc hội chứng sợ xã hội và những sợ hãi sợ tương tự
- Sang chấn tâm lý (chấn thương nghiêm trọng, xung đột gia đình, bị lạm dụng, từng bị chế nhạo, bắt nạt và sỉ nhục)
- Tính cách rụt rè, nhút nhát
- Thay đổi công việc và môi trường sống
- Mắc bệnh Parkinson hoặc có những thiếu sót về ngoại hình như nói lắp, khuôn mặt bị biến dạng….
Tác hại của rối loạn lo lắng xã hội
Về cơ bản, nỗi sợ và sự sợ quá mức trước những tình huống xã hội không đe dọa tới sức khỏe. Người bệnh có thể tự trấn an bản thân bằng cách tránh né những hoạt động gây ra những xúc cảm tiêu cực. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp ứng phó tạm thời. nếu như không được điều trị sớm, sợ hãi sợ xã hội có thể tác động tới việc học, hiệu quả làm việc và những mối quan hệ xã hội.
Khác với những rối loạn lo lắng khác, người bị sợ hãi sợ xã hội luôn cảm thấy bất an khi giao tiếp và tương tác với người lạ. Chính vì vậy, có khoảng 36% trường hợp không tìm kiếm sự trợ giúp trong ít nhất 10 năm trước hết. Đây là trở ngại lớn nhất khiến bệnh nhân thụ động trong việc thăm khám và điều trị.
Một số tác động do rối loạn lo lắng xã hội gây ra:
- Lạm dụng rượu và chất gây nghiện
- Hình thật tâm lý tự tin, thiếu quyết đoán và đánh giá thấp bản thân
- Người bị rối loạn lo lắng thường có kỹ năng xã hội kém do sự sợ quá mức chi phối hoạt động giao tiếp. Về trong tương lai, người bệnh không thể thực hiện những hoạt động xã hội và dần tách rời khỏi cộng đồng, có xu thế cô lập bản thân (thích ở trong nhà và tự giao tiếp).
- Quá trình học tập và làm việc bị tác động nghiêm trọng
- Cô lập bản thân quá lâu cũng với nỗi sợ hãi tột độ về những hoạt động xã hội khiến người bệnh luôn cảm thấy đơn chiếc và lạc lõng.
- Có suy nghĩ và hành vi tự sát (đặc biệt là ở những trường hợp đi kèm với lạm dụng chất gây nghiện và rối loạn trầm cảm)
Rối loạn lo lắng xã hội gia tăng rủi ro mắc những bệnh thần kinh khác như trầm cảm và rối loạn thần kinh do rượu, chất gây nghiện. Ngoài ra, bệnh lý này còn làm nghiêm trọng hoặc tăng rủi ro mắc những vấn đề sức khỏe mãn tính như đau nửa đầu, đau mỏi vai gáy, đau dây thần kinh tọa, cao huyết áp, hội chứng ruột kích thích,…
những phương pháp điều trị rối loạn lo lắng xã hội hiệu quả
Việc điều trị chứng rối loạn lo lắng xã hội được rất nhiều người quan tâm ngày nay. Để điều trị thành công thì nó sẽ phụ thuộc vào mức độ tác động của hội chứng này, tình trạng diễn tiến của bệnh nặng hay nhẹ để có thể sử dụng những phương pháp điều trị cho thích hợp:
sử dụng thuốc
Thuốc là phương pháp điều trị trước hết được lựa lựa chọn cho tất cả những chứng bệnh ngày nay. Loại thuốc điều trị chính là thuốc trầm cảm – thuốc ức chế tái hấp thụ serotonin có lựa chọn lọc. Một vài loại thuốc chính gồm:
Thuốc chống trầm cảm:
Thuốc chống trầm cảm được ưu tiên lựa lựa chọn để điều trị sợ hãi xã hội. Loại thuốc này có tác dụng ức chế tái hấp thụ serotonin có lựa chọn lọc (SSRIs). Nhóm thuốc này mang lại hiệu quả tốt và ít có tác dụng dụng
Thuốc giải lo lắng:
Thuốc giải lo lắng (Benzodiazepines) được sử dụng để giải tỏa bớt căng thẳng cho người bị chứng rối loạn lo lắng. Tuy nhiên loại thuốc này có yếu điểm là dễ gây nghiện và bị phụ thuộc vào thuốc. vì vậy mà nó chỉ được chỉ định sử dụng khi sử dụng thuốc chống trầm cảm không mang lại hiệu quả cao
Thuốc chẹn beta:
Loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn tác dụng của adrenaline nhằm giảm những triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật như tăng huyết áp, tim đập mạnh, chân tay và giọng nói run lẩy bẩy
Trị liệu tâm lý
những chứng bệnh tâm lý xã hội thì phương pháp tâm lý trị liệu được vận dụng thứ 2 sau thuốc. Việc sử dụng liệu pháp tâm lý giúp bản thân người bệnh sẽ nhận thức được mức độ nghiêm trọng của những tình huống xã hội.
Việc nhận được sự can thiệp từ những chưng sĩ tâm lý sẽ tạo điều kiện cho người bệnh có những thay đổi tích cực và tăng trưởng thêm kỹ năng mềm giúp thoải mái tự tin hơn trong những mối quan hệ xã hội.
Liệu pháp hành vi nhận thức gồm 3 giai đoạn chính:
Giai đoạn 1: Làm quen với những tình huống gây ra tâm lý sợ hãi và căng thẳng
Giai đoạn 2: Tăng mức độ sợ hãi của những tình huống bằng cách tăng rủi ro bị người khác phê bình. Cách này có thể giúp bản thân người bệnh có thể tự làm chủ xúc cảm xấu hổ khi nhận được lời nói và ánh mắt chỉ trích.
Giai đoạn 3: Rèn luyện những kỹ năng nhận thức khách quan về lời phê bình, sàng lọc thông tin để tiếp nhận. Ở giai đoạn ngày người bệnh sẽ được hướng dẫn kỹ năng thở sâu và một số liệu pháp để có thể không chế sự lo lắng.
Việc trị liệu tâm lý sẽ kéo dài khoảng 12 tuần, thời gian này người bệnh sẽ có sự tương tác, tập dượt với chưng sĩ để thay đổi nhận thức và hành vi. Đây được xem là phương pháp trị liệu an toàn được rất nhiều người lựa lựa chọn
Chế độ sinh hoạt săn sóc
Ngoài sử dụng thuốc hay can thiệp tâm lý thì chế độ ăn uống sinh hoạt cũng có tác động và tác động tới người bệnh. Để giảm đi những triệu chứng rối loạn lo lắng thì người bệnh hay người săn sóc nên có lộ trình rõ ràng về chế độ dinh dưỡng, đời sống sức khỏe thể chất ý thức giúp người bệnh giảm căng thẳng lo lắng.
Chế độ ăn uống
Nên lựa lựa chọn những loại thực phẩm tươi sạch giàu vitamin A, E, C, protein những thực phẩm giàu đạm để có được thực đơn ăn uống dinh dưỡng phù thống nhất. ngoài ra hạn chế đồ dầu mỡ, cay nóng khiến cho tình trạng người bệnh thêm căng thẳng cũng như phát sinh thêm một số bệnh khác như tim mạch, mỡ máu,…
Ưu tiên những loại nước ép từ trái cây như nước ép củ quả, nước cam, táo,…hạn chế những đồ uống như trà sữa, cà phê, rượu bia. Để đảm bảo thân thể có được nguồn khoáng vật vitamin thuần ngẫu nhiên nhất.
Chế độ sinh hoạt
Ăn đúng bữa, ngủ đúng giờ. Nên ăn đủ 3 bữa/ngày, uống từ 1,5l nước/ngày, ngủ đủ 6 – 8h/ngày để có được sức khỏe trạng thái tốt nhất. Loại bỏ những thói quen như ăn sai bữa, ngủ quá muộn nhịp sinh vật học bị xáo trộn
tập dượt thể dục thể thao
Đối với người mắc bệnh thì nên có kế hoạch tập dượt thể dục thể thao tham gia những bộ môn như yoga, thiền, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,…mỗi ngày từ 30ph – 1 tiếng để có được ý thức thoải mái, tăng sức khỏe, giảm sự trễ ở những cơ khớp
Tham gia những hoạt động xã hội
Việc tham gia những hoạt động xã hội, những câu lạc bộ cộng đồng sẽ giúp người bệnh thêm phần tự tin, cải thiện được những kỹ năng giao tiếp hạn chế được chứng sợ hãi xã hội. Thêm tích cực, lạc quan có được ý thức vui vẻ nhất.
Những lưu ý về rối loạn lo lắng xã hội
Chứng rối loạn lo lắng xã hội khá nguy hiểm bởi nó tác động lớn tới chất lượng sống. Có khoảng 36% người mắc Social Anxiety không thể tìm kiếm được sự hỗ trợ cho tới khi triệu chứng này đã kéo dài ít nhất 10 năm
Những người mắc triệu chứng này có thể tìm tới ma túy, rượu bia những chất kích thích để giải tỏa sợ, căng thẳng, giúp có được tương tác với xã hội.
Người mắc rối loạn lo lắng xã hội ở mức nghiêm trọng có thể có suy nghĩ tự tử , hay tiêu cực về một vấn đề nhỏ, luôn ở trạng thái bất mãn.
Những người thân có người mắc rối loạn lo lắng xã hội cần đồng hành, chia sẻ, trợ giúp họ để họ dễ dàng linh hoạt, chia sẻ, tự tin hơn trong giao tiếp
Tạm kết
Chứng rối loạn lo lắng xã hội Social Anxiety được biết tới là chứng bệnh phổ biến trong thời gian ngày nay. Khi đời sống xã hội con người có rất nhiều sự thay đổi những sức ép căng thẳng khiến họ có những nỗi sợ, sợ hãi về tâm lý. Trên đây là những thông tin trả lời thắc mắc về Social Anxiety là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị tại nhà. Hy vọng với những tri thức trên đã tạo điều kiện cho bạn có cái nhìn tổng quan nhất về chứng bệnh này. Theo dõi BantinZ nhiều hơn để cập nhật thêm nhiều thông tin hay ho, đời sống của giới trẻ nhé!
